Lean leiders: wijs blinde mensen nooit de olifant aan

3 October 2022

“Een wijs man weet dat hij niets weet”, aldus de Griekse filosoof Socrates. Of zoals Michael Ballé, geïnspireerd door zijn Japanse lean-mentoren, liever zegt: “Sensei’s think foolish”. Dat symboliseert hij met het welbekende voorbeeld van de blinde mannen en de olifant. Allemaal denken ze te voelen wat het is. “Een boom!”, “Een slang!”, “Een speer”, maar niemand herkent de hele olifant. Denk jij dat je altijd de olifant ziet? Dan leer je niets en kun je dus ook anderen niets leren. En daarom, aldus Ballé, begint een goede lean-expert bij zichzelf, voor hij anderen helpt en uiteindelijk een product voor klanten produceert.

Als leider en expert binnen je team is het een valkuil om te denken dat je de wijsheid in pacht hebt. De gemba zelf waarnemend – een sleutelkenmerk in lean leiderschap – zie je direct het mankement, je wijst erop en biedt een oplossing. Het is ten slotte jouw bedrijf en jij kent alle tools om het proces te managen. Maar, vraagt Ballé, wie leert er van aangewezen tools? En leer je daar zelf van? Nee, is het antwoord. Bovendien is het funest voor de wisselwerking tussen kaizen en teamwork. Hij legt uit waarom dat belangrijk is.

Betere lean productie begint met jezelf
“Before we help others, we have to heal ourselves”, zegt Ballé. Daarmee bedoelt hij dat een groot leider anderen vertrouwt, in plaats van alleen zichzelf. “Even though lean implementations are often very technical, it’s about teamwork, trust and kaizen.” Belangrijk dus om de uniekheid van een team en de individuen daarin te erkennen. Die dynamiek is zelden in de mal van een model te gieten. Die modellen zijn tools, slechts als handvatten aan een stuur. Er komt nog een hoop afstemming en harmonie aan te pas voor je kunt fietsen.

“That’s the hard thing about leadership”, zegt Ballé, die in ons vorige artikel al sprak over mensen van de fiets laten vallen, troosten en er direct weer opzetten. “We need to choose how many times you can fall off the bike to learn to ride it. Not learning is not an option. Then, you are leading learning curves.” Hoe vertaal je dat in goed leiderschap? Niet de olifant aanwijzen met al je kennis, maar mensen verkeerde aannames laten doen, input laten geven en vertrouwen. Want misschien was het wel nooit een olifant en zat jíj́ ook fout?

Vertrouwen vaart voorspoedig
Met het besef dat jij zelf onderdeel van het probleem in een niet optimaal functionerend team bent en dat de teamleden deel van de oplossing zijn, kun je leiden met vertrouwen en respect. Zonder je vast te klampen aan technische tools. “Not ‘Do this, do that’, but also listening to input and trusting the team”, besluit Ballé, die vervolgt: “A pull system reveals both challenges on the gemba at detailed work level and gives daily opportunities to listen to obstacles people encounter.”

Je leidt en je luistert. Op deze manier voelen de werknemers zich betrokken bij creatie. “Implemented suggestions [from employees] are the ultimate proof of employee engagement and management respect. They own the place as much as you do.” Met dat vertrouwen in zichzelf en elkaar als basis, kan er worden vastgehouden aan de handige tools en modellen die de lean materie biedt. Van team naar tools, niet van tools naar team.

Een verbonden wereld
Die verbinding op de werkvloer leidt tot een product dat aansluit op een verbonden wereld. Ballé beschrijft: “It’s not longer one customer smile, it’s the effect on every connection that customer has. It’s a connected world.” Hij geeft het voorbeeld van Nespresso, die machines maken om met gigantische marge capsules te kunnen verkopen. Daarvoor ga je naar de winkel, een winkel die niet eens meer voor de verkoop dient. “You go there, even though you know you won’t, in the hope to see George Clooney.”

Een lean expert en leider moet zichzelf vragen: “ga je zelf naar de gemba om te leren van Kaizen experimenten?”, “Luister je en moedig je onafhankelijk denken en initiatief nemen aan?”, “Stimuleer je competentie aan in plaats van opvolging?” Die vragen stellen wij onszelf bij KONA Operational Excellence ook, voor we aan de slag gaan met lean implementaties. We bouwen het team om de tools heen, niet andersom. De oplossing ligt vaak dicht bij de mensen zelf. En het ergste dat je dan kan doen, is direct de olifant aanwijzen.

Wil jij ook een inzicht in de mate waarin jullie nu al een team om de tools bouwen in jouw organisatie, afdeling of team, doorloop dan eens onze Lean quickscan of neem direct contact op!